स्नेह
शिक्षणव्यवस्थेतील त्रुटींचा विचार करताना अनेकवेळा आपण धोरणे, अंमलबजावणी, गुणवत्ता, सरकारच्या अंदाजपत्रकातील शिक्षणासाठीची तरतूद ह्या अंगांनी विचार करतो. प्रत्यक्ष जमिनीवर काम करणाऱ्यांचे अनुभव खूप वेगळे असतात. एखादे धोरण आणि त्याची अंमलबजावणी प्रत्यक्ष काम करणाऱ्यांसाठी जाचक तर ठरतेच; पण बरेचदा अपेक्षित परिणामही त्यातून साधले जात नाहीत. हाती उरते ते केवळ धोरणांचे पोकळ समर्थन किंवा रकानेभरती!!
हीच बाब आरक्षणाच्या बाबतीतही लागू होते. त्याचे प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष परिणाम समाजात विषमता वाढत जाण्यामध्ये होत आहेत, ह्याकडे राजकीय पक्ष जाणीवपूर्वक दुर्लक्ष करीत असावेत, अशीच परिस्थिती आहे. आरोग्यसेवेच्या प्रणालीही योग्य परिणाम साधण्यासाठी तकलादू ठरीत आहेत.